Hazır Giyim Sektörü Alarm Veriyor...Bitiyoruz
Türk Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, sektörün durumunu 'Sanayici nefes alamıyor, iflaslar başlayabilir!' sözleriyle özetlerken, acil eylem planı ve hükümete sunulan 10 maddelik kapsamlı destek paketi çağrısında bulundu. Narbay, modellemelerin 2025 sonunda şirketlerin ortalama %4.5 zararla kapanacağını gösterdiğini ve '2 yılda öz kaynaklarımız tükenecek!' uyarısını dile getirdi.
Türkiye'nin lokomotif sektörlerinden hazır giyim ve konfeksiyon sektörü, son yıllardaki küresel ve yerel ekonomik gelişmelerin etkisiyle ciddi bir daralma yaşıyor. Türk Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, sektörün durumunu "Sanayici nefes alamıyor, iflaslar başlayabilir!" sözleriyle özetlerken, acil eylem planı ve hükümete sunulan 10 maddelik kapsamlı destek paketi çağrısında bulundu. Narbay, modellemelerin 2025 sonunda şirketlerin ortalama %4.5 zararla kapanacağını gösterdiğini ve "2 yılda öz kaynaklarımız tükenecek!" uyarısını dile getirdi.
Türkiye'nin lokomotif sektörlerinden hazır giyim ve konfeksiyon sektörü, son yıllardaki küresel ve yerel ekonomik gelişmelerin etkisiyle ciddi bir daralma yaşıyor.
İhracat Hızla Geriliyor: 4 Milyar Dolarlık Kayıp Kapıda
Hazır giyim sektörü, 2022 yılını 21.2 milyar dolar ihracatla kapatırken, 2023'te küresel daralmanın etkisiyle %9 küçülerek 19.2 milyar dolara geriledi. 2024'ün ilk 5 ayında ise %6.9'luk ek bir daralma yaşandığı belirtildi. Bu daralmanın %46'sı Rusya-Ukrayna ve İsrail savaşlarından, %25'i ise rekabetçilik kaybından kaynaklanıyor. İlk 5 ayda 465 milyon dolarlık bir kayıp yaşandığı ve bunun %70'inin rekabetçilikten kaynaklandığı vurgulandı.
ekonomim gazetesinde yer alan habere göre Mevcut gidişatla yıl sonunda ihracatın 17 milyar dolar seviyesini görmesi bekleniyor, bu da 2022'ye göre 4 milyar dolardan fazla bir düşüş anlamına geliyor. Narbay, Türkiye'nin yılın ilk 5 ayında Avrupa'da %16, Amerika'da ise %10 artan alımlara rağmen pazar kaybettiğine dikkat çekti.
Maliyetler Uçtu, Kur Geri Kaldı: Rekabetçilik Kaybının Temel Nedeni
Sektörün yaşadığı rekabetçilik kaybının ana nedeni, girdi maliyetlerindeki fahiş artış ile kurdaki dengesizlik olarak gösterildi. Hammadde maliyetleri dövize bağlı olarak fiyat esnekliği sağlasa da, maliyetlerin %60'ını oluşturan işçilik, enerji, finansman ve genel giderler tamamen TL bazında işliyor. Son iki yılda (2022-2024) işçilik maliyetlerinin %249, finansman maliyetlerinin ise %258 arttığı belirtilirken, aynı dönemde geliri belirleyen kurun sadece %101 arttığına işaret edildi. Bu durum, maliyetleri dolar bazında %27 artırarak firmaların kârlılığını derinden etkiledi.
Öz Kaynaklar Tükenecek, 20 Bin Kişi İşini Kaybetti
Artan maliyetlerin müşteriye yansıtılamadığı, zira alıcı ülkelerde böyle bir enflasyonun olmadığı ifade edildi. Yapılan modellemelere göre, 2022'de %10.5 vergi öncesi kar elde eden bir şirketin, 2024 yılında %5.1 zarara döndüğü ve 2025'i de -%4.5'la kapatmasının beklendiği açıklandı. Narbay, iki yıl üst üste yaşanan bu %5'e yakın zararların, firmaların öz kaynaklarını bu sene sonunda tüketeceği ve yabancı kaynak borçluluk oranlarının yükseleceği anlamına geldiğini belirtti. Bu para politikasının sanayiciye yaramadığı ve finansal yolla zenginleşmeyi sağladığı vurgulandı. Yılbaşından bu yana sektörde yaklaşık 20.000 kişinin işini kaybettiği ve istihdamın 571.000 kişiye gerilediği bilgisi verildi.
Acil Destek Paketi Çağrısı: İstihdam ve Üretim Potansiyeli
Toygar Narbay, sektörün bu zor durumdan çıkabilmesi için hükümete 10 maddelik bir öneri paketi sunduklarını ve ilk 3-4 maddenin acilen hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Temel talepler şu şekilde sıralandı:
Enflasyona paralel kur artışı ve gelir desteği: Enflasyona paralel bir kur artışı ve net ihracatçılara %10 döviz dönüşüm desteği verilmesi.
Ölçek gözetmeksizin istihdam desteği: 250 kişi üzeri firmalara da 2.500 TL'lik istihdam desteği verilmesi. Bu büyük firmaların toplam istihdamın %30'una yakınını ve üretimin %40'ını gerçekleştirdiği belirtildi.
Finansman maliyetlerinin düşürülmesi: Riskont faizlerinin tahsilatının dönem sonunda yapılması ve Kredi Garanti Fonu (KGF) destekleriyle teminat oranlarının %25'e çekilmesi.
Narbay, bu desteklerin sağlanması halinde sektörün 4.5 milyar dolar daha fazla üretim yapabileceği pazarın hazır olduğunu ve 150.000 kişiye hızla iş sağlanabileceğini ifade etti. İşsizliğin %32.2'lere geldiği bir dönemde bunun çok önemli olduğu vurgulandı.
Uluslararası Rekabet ve Yeniden Konumlanma İhtiyacı
TGSD Başkanı, Türkiye'nin hazır giyim sektöründe Uzakdoğu'ya göre %60, Kuzey Afrika (Mısır, Fas, Tunus) ülkelerine göre ise %45 pahalı olduğunu belirtti. Avrupa'nın göç politikaları nedeniyle Kuzey Afrika'da üretim hafızası oluşturmaya çalıştığı ve Avrupalı firmaların Mısır, Fas, Tunus gibi ülkelere yatırımı tavsiye ettiği aktarıldı. Narbay, Türk firmalarının yüksek katma değerli işleri Türkiye'de tutup, diğer "basic" üretimleri Kuzeyk Afrika veya Türk Cumhuriyetleri'nde yaparak yeniden konumlanmak zorunda kalabileceği uyarısında bulundu.
"Bu Sektörü Kaybetmemeliyiz!"
Türkiye'nin kilogram başı ihracat ortalamasının 1.5 dolar civarında olduğu belirtilirken, hazır giyim sektörünün kilogram başı ihracat değerinin 15.2 dolar olduğu vurgulandı. Toygar Narbay, tekstil ve hazır giyim sektörünün toplam 950.000 kişiye yakın istihdam yarattığını ve bugüne kadar 40 milyar dolarlık yatırım yapıldığını belirterek, "Bu sektörü kaybetmememiz lazım!" çağrısıyla sözlerini tamamladı.
