Üzgünüm ama 23 yılın, 2013 yılına kadar olan ilk 10 yılında sistemin oturmuş yapısı sayesinde ekonomide ciddi sorunlar yaşanmadı. O dönemde Cemil Çiçek gibi isimler, Sayın Cumhurbaşkanımıza “Efendim, bu konu aslında öyle değil, böyle” diyebilecek tecrübeye ve güvene sahiplerdi. Ancak bugün yetkin kişilerle çalışmadığından Sayın Cumhurbaşkanımıza aktarılan bilgiler yetersiz kalmakta ve buna karşı çıkanlar da bulunmamaktadır. Bu nedenle beklenen başarı asla yakalanamıyor.
2013’teki Gezi olayları ile birlikte dengeler altüst oldu ve o tarihten itibaren enflasyon kontrol altına alınamaz hâle geldi. O dönemde enflasyon %6,13 seviyesindeyken faizler %4,52’ye kadar düşmüştü. 1990’dan 2025’e kadar olan süreçte enflasyon ortalaması %37,45 olarak gerçekleşti. Cumhuriyet tarihindeki en yüksek faiz oranı ise %398 ile 1994 yılında oldu.
Sayın Cumhurbaşkanı, pandemiden bu yana ticari ahlakın kârlılıkta aşırıya kaçıldığını fark etmediği için, beklediği %20’li enflasyon rakamlarına davul tozu karışmadıkça ulaşması zor. Eğer Carry Trade tuzağını göremiyorsa, bu konuyla ilgili daha fazla söylenecek söz kalmamış demektir.
Dövize %25 civarı faiz verildiği ortamda dövizi %3-3,5 faiz ile bulan TUDEM bitirir. Sayın Cumhurbaşkanım, faizler yeni %50’nin altına indi, bunu göz ardı etmeyin. TÜFE %20’lere nasıl insin?
TÜFE Değişim Oranları (%, Haziran 2025)
Dönem Haziran 2025 Haziran 2024 Haziran 2023 Aylık değişim % 1,37 %1,64 %3,92 Aralık’tan bu yana %16,67 %24,73 %19,77 Yıllık değişim %35,05 %71,60 %38,21 12 aylık ortalama %43,23 %65,07 %59,95
TÜİK verilerine göre Haziran 2025'te TÜFE aylık %1,37, yıllık bazda ise %35,05 arttı. 12 aylık ortalamalara göre ise artış %43,23. Böylece fiyat ve ücret artışları da ilk 6 ayda %16,67 civarında oldu.
TÜFE değişim oranları (%), Aralık 2024
Gelelim sadede. Sayın Cumhurbaşkanımız bu hafta başında yıl sonu enflasyonunun %20’li rakamlara ineceğini belirtti. Örneğin yıl sonu enflasyon %29 olursa, bu %21’e inmiş gibi denemez; %30 sınırında olduğu için %30 demek daha kolay.
Doğal gaza %25 zam geldi, Akaryakıt sık sık 50 TL’yi test ediyor, Sigara fiyatları zamlandı. %16.67 enflasyon yüzünden Memur ve emekli maaşları bu civarda arttırdı, Marketlerde etiketler yine bu artış yüzünden hızla değişecek.
Bu koşullar altında, enflasyonun düşeceği tahmini yalnızca “davul tozu, pinpon topu ve zıbık yemeye” bağlı olabilir diyenler var. ENAG verileri ideolojik bulunabilir ve TÜİK'in iki katı oranlar çıkarıyor. Kendi zaruri gıda alışverişlerimde bile ENAG’ın %10-15 fazla hesapladığını anlıyorum.
Artan buğday taban fiyatı da yakın gelecekte ekmek zammını gündeme getirecek. Bürokratlar bu 3 ay ki tarla fiyatlarına güvenerek hareket ediyor ancak bu yanlış. Ülkenin en büyük talihsizliği ise dobra değil, yalaka bürokratlara sahip olup yalan dolana başvurmaları olsa gerek.
2024 Aralık son bulan %58,51 enflasyon, 2025 Ocak ayı başında açıklanarak 2025 yılı böyle başladı. Sonrasında Şubat %56,35, Mart %53,83, Nisan %51,26, Mayıs %48,73, Haziran %45,80 ve Temmuz %43,23 seviyelerinde seyrediyor. Bu düşüş trendi aynı hızda sürerse, aylık ortalama %2,54’lük artışa karşılık gelir.
Ancak son 6 ayda bu düşüş hızının devam edeceğini düşünmek fazla iyimser olur. Geri kalan 6 ay için ortalama %2,20 gibi bir artış öngörülebilir; bu da yaklaşık %13,2 yıllık artış demektir. Temmuz başı itibariyle %43,23’lük enflasyona bu hesaptan bakarsak, yıl sonu %30,02 gibi bir değere ulaşabilir. En iyimser tahmin bu olur. Ancak davul tozu, minare gölgesi, pinpon topu ile bu 20’li rakama getirilebilir.
Cumhurbaşkanımızın da %20’li rakamlar olacak dendiği için bunu ortama aktarıyor. Ancak doğal gaz zammını onaylayan Sayın Cumhurbaşkanımız, kendisini yanıltan ve küresel ekonomi politikalarına hizmet edenleri seçim yaklaştıkça Merkez Bankası’nın rezervlerinin Carry Trade faizi ile boşaltılması sonucu ülkemizi iflasa sürükleyebileceğini görerek kendisini iktidardan indirileceği ortada. Cari açık büyüyor. Bu global yapı seçimlerde sizi düşürmeyi planını anlamadığınızı görüyorum.
Bu ülkeyi TUDEM ve II. Lig Borsa kurtarabilir. Bu iki kaynağa dayanan projeme destek vereceklerle yürüyeceğim artık. Ancak ülkemiz 2 yıl kaybetmesine üzülürüm. Merkez Bankası döviz bulamadıkça, %20 civarı faizle dövize bulan Carry Trade politikası bizi uçuruma sürükler. Cari açık kapatılmadıkça hiçbir ekonomik hedefe ulaşamayız. Bu iki projemin önemini yakında tüm Türkiye anlarsa şaşırmayın.
